Lęk przed pójściem do szkoły
Pójście do szkoły to bardzo ważne a jednocześnie bardzo stresujące wydarzenie w życiu każdego dziecka. Niektóre dzieci z radością oczekują na rozpoczęcie nauki. Inne przeżywają ten moment z lękiem i wycofaniem. A czasami pojawiają się oba te stany jednocześnie, bo przecież to, co nieznane wywołuje w każdym z nas wiele emocji: ciekawość, radość, ale i lęk, strach, niepokój.
Mówiąc o dojrzałości szkolnej zakłada się, że każdy siedmiolatek jest zdolny do pełnienia roli ucznia, że sprosta wymaganiom stawianym przez szkołę. Niestety nie zawsze tak jest. Dodatkowo coraz więcej sześciolatków podejmuje naukę. Dojrzałość nie zawsze jest równa wiekowi biologicznemu.
Jak wobec tego przygotować dziecko do tak wielkiej dla niego zmiany? W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się temu, dlaczego u dziecka może pojawić się strach przed szkołą. Bardzo wiele zależy od środowiska w jakim dziecko się wychowuje. Ważni się przede wszystkim rodzice, ale także dziadkowie i rodzeństwo. Naukowcy twierdzą , że również płeć ma znacznie, bowiem do szkoły lepiej przystosowują się dziewczynki. Istotne są zdolności adaptacyjne dziecka i sposoby radzenia sobie ze stresem.
Źródła lęku mogą być różne, m.in.:
- niskie poczucie własnej wartości, pewności siebie u dziecka,
- wysokie oczekiwania rodziców - co do poziomu nauki - stawiane dziecku, obawa
- przed porażką i rozczarowaniem rodzica,
- porównywanie do starszego, dobrze radzącego sobie rodzeństwa, dzieci
- znajomych odnoszących sukcesy,
- straszenie dziecka szkołą ("tam cię w końcu nauczą posłuszeństwa"),
- obawa przed oddzieleniem od mamy, tzw. lęk separacyjny. Pojawia się on zwłaszcza u dzieci, które były krótko w przedszkolu lub, gdy rodzice są nadopiekuńczy,
- lękowe doświadczenia rodziców związane ze szkołą przekazywane dziecku.
Dzieci mogą mieć trudność w ujawnieniu swoich obaw (strach przed nawiązywaniem nowych znajomości, strachem przed nauczycielem, przed nowym miejscem, przed byciem ocenianych, przed zadawaniem pytań, przed ośmieszeniem itp), dlatego najczęstszymi objawami lęku przed szkołą mogą być: ból brzucha, biegunka, trudności z zasypianiem i porannym wstawaniem, apatia, osowiałość, milczenie, wyrażana niechęć pójścia do szkoły. Nie rozwiązany wewnętrzny konflikt może przemienić się w fobię szkolną. Rodzic powinien być czujny i przyglądać się dziecku.
Co zrobić, aby ułatwić dziecku start?
- odpowiednio wczesne oswojenie dziecka ze szkołą - niech dziecko ma możliwość zobaczenia do jakiej szkoły będzie chodziło, jak wyglądają klasy, kto będzie wychowawcą. Zaprośmy dziecko do aktywnego uczestniczenia w przygotowaniu wyprawki szkolnej;
- rozmowa i aktywne słuchanie swojego dziecka. Dajmy dziecku możliwość opowiedzenia o jego przemyśleniach na temat szkoły, rozwiejmy jego wątpliwości, opowiedzmy o swoich zabawnych przeżyciach w szkole, zaproponujmy rozwiązanie jakiegoś problemu. Szkoła ma jawić się w oczach dziecka, jako coś na co warto czekać, jako okazja nauczenia się i doświadczenia wielu wspaniałych rzeczy;
- bawmy się w szkołę w domu, odgrywanie ról ucznia, nauczyciela, wyobrażanie sobie jak to będzie, ułatwi oswojenie się z nową sytuacją. Bardzo dobrym sposobem przygotowania dziecka do szkoły jest bajkoterapia, czyli czytanie bajek terapeutycznych, które mogą pomóc w obniżeniu lęku u dziecka;
- dajmy dziecku wsparcie i akceptację, nawet jeśli w szkole napotka problemy, bądźmy dumni ze swojego dziecka;
- jeżeli rodzic ma wątpliwości, czy dziecko jest odpowiednio przygotowane do szkoły może zgłosić się do fachowca. Poradnie psychologiczno - pedagogiczne dysponują testami do badania dojrzałości szkolnej, warto porozmawiać z wychowawcą z przedszkola nt. wyniku diagnozy dojrzałości szkolnej, tego jak dziecko radzi sobie w grupie rówieśniczej, jak wykonuje polecenia nauczyciela.